Elektrikli araçlar, dünyada hızla benzinli ve dizel otomobillerin yerini alıyor. Yakıt deposu yerine lityum batarya, fosil yakıt yerine elektriğe ihtiyaç duyan bu araçlar, hem daha çevreci hem de daha verimli. Elektrikli araç dolum ücretinin ne kadar olduğu sorusu da potansiyel elektrikli araba kullanıcıları tarafından giderek daha sık soruluyor.

Benzinli/dizel otomobillerde %20-30 seviyesinde verimliliğe sahip içten yanmalı motorlar kullanılıyor ve egzoz emisyonu hava kalitesini ciddi şekilde etkiliyor. Bununla birlikte sıfır emisyona sahip tamamen elektrikli araçlar ise, %90’ın üzerinde verimlilikle çalışan elektrik motorlarıyla depolanan elektriği en verimli şekilde harekete dönüştürebiliyor. Böylece elektrik üretiminde fosil yakıtlar kullanılsa dahi verimlilik konusunda büyük bir ilerleme kaydedilmiş oluyor.

Elektrikli Araçların Yakıt/Elektrik Tüketimi

Bilindiği üzere elektrikli araçlar benzin, dizel ya da LPG tüketmiyor. Tâbiri caizse elektrikli araçlarda yakıt olarak bataryada depolanan elektrik kullanılıyor. Bu otomobillerin yakıt/elektrik tüketimi ise aracın aerodinamik verimliliği, elektrik motorlarının düşük ve yüksek RPM’deki tüketim değerleri, aracın toplam ağırlığı, rejeneratif frenlemenin uygulanma oranı gibi farklı parametrelerden etkilenebiliyor.

İçten yanmalı motora sahip otomobillerde aerodinamik dizaynın yakıt tüketimine etkisi çok fazla tartışılan bir mevzu değildi. Ancak verimliliğin had safhada olduğu elektrikli araçlar için aerodinamik verimliliği yüksek bir tasarım oldukça önemli. Bu nedenle elektrikli otomobillerin neredeyse tamamı ön tarafta hava girişi minimuma indirilmiş bir ızgara tasarımı ve kapalı teker jantlarıyla geliyor.

Tesla Model S, sadece sürtünme katsayısındaki 0,08’lik azalma ile 80 kilometre daha uzun menzil elde edebiliyor. Aynı şekilde Mercedes de EQS için 0,01’lik düşüşün menzile 15 kilometre katkı sağladığını belirtiyor. (Kaynak: Autoblog; Automotive News) 

Tasarımın yanı sıra elektrik motorunun farklı RPM seviyelerindeki tüketim değerleri de toplam enerji sarfiyatını ciddi şekilde etkileyebiliyor. Yüksek hızlarda enerji tüketimi büyük oranda artan bu motorlar, elektrikli araçların genelde 70 km/saat üstü hızlarda daha fazla elektrik harcamasına ve ortalamanın yükselmesine sebep oluyor. Bu durumu değiştirmek için Tesla ve diğer üreticilerin yüksek hızda daha verimli çalışan motorlar geliştirdiği, farklı tipte iki motor kullanarak yüksek hızda en verimli motorun çalıştığı güç sistemleri tasarladıkları biliniyor.

Elektrikli Araç Dolum Ücreti Ne Kadar? 100 Kilometrede Elektrik Tüketimi Nedir?

Elektrikli araçlar 100 kilometrede ortalama 15-23 kWh elektrik harcamaktadır. Yukarıda ifade edildiği gibi elektrik harcaması otomobilin tasarımı, ağırlığı ve elektrik motor verimliliğine göre değişmektedir. Gerçek yol şartlarında kullanıldığında bu elektrik tüketim değerleri %25’e kadar artış gösterebilmektedir.

Skoda Enyaq iV, Nissan Ariya gibi orta segment SUV modellerde tüketim 14 kWh seviyesine kadar düşmektedir. Tesla Model 3 ve Model Y ise 15-16 kWh bandında yer almaktadır. Porsche Taycan gibi yüksek performanslı araçlarda ortalamanın 29 kWh seviyelerine çıkması da mümkün.

Elektrikli araç dolum ücreti ise otomobilin batarya büyüklüğüne göre değişmektedir. Örneğin; Renault ZOE modeli 52 kWh bataryası ile evden şarjda tahmini 75 lira (52 x 1,44 ₺ birim elektrik maliyeti), 22 kW AC şarj istasyonunda ise yaklaşık 250 liraya (52 kWh batarya kapasitesi x 4,82 ₺ kWh maliyeti) tamamen dolmaktadır.

Elektrikli Araçlar Kaç Kuruş Yakıyor?

Türkiye’de Haziran 2022 itibarıyla vergiler dahil 1 kWh elektriğin fiyatı 1,44 lira. Bu birim fiyat üzerinden hesaplanacak olursa evde şarj edilen bir elektrikli otomobil kilometrede ortalama 22-33 kuruş arasında elektrik tüketecektir. Bu elektrik harcaması tahmininde ortalama bir elektrikli aracın 100 kilometrede 15 kWh ile 23 kWh arasında enerjiye ihtiyaç duyduğu varsayılmıştır.*

Kompakt elektrikli araçlarda kilometre maliyeti 20 kuruşun altına düşebilmektedir. Yüksek performanslı, lüks ya da segmentine kıyasla ağır kalan elektrikli otomobillerde ise evde şarj durumunda bir kilometrede maliyet 40 kuruşa kadar çıkabilmektedir. Eğer ev elektriğinde yüksek kademe fiyat olan 2,14 üzerinden hesaplanacak olursa bu maliyetler yaklaşık %50 artacaktır.

Hızlı Şarj Edilen Elektrikli Araçlarda Kilometre Maliyeti Ne Kadar?

Yukarıda gerçekleştirilen maliyet hesaplaması, bir elektrikli otomobilin evde Seviye 1 ya da Seviye 2 şarj cihazlarıyla şarj edilmesi halinde geçerlidir. Ancak aracın bir şarj istasyonunda hızlı şarj edilmesi durumunda maliyetler üç katına kadar çıkabilmektedir.

Elektrikli Araç Şarj Fiyatları adlı yazımızda bahsettiğimiz tarifeler dikkate alındığında Türkiye’de bir elektrikli otomobil hızlı şarj edildiği takdirde ortalama kilometre maliyeti 58 kuruş ile 98 kuruş arasında değişmektedir.** Kış şartları, performanslı kullanım, bataryanın yeterince sıcak olmaması vb. sebeplerle bu maliyet daha da yukarı çıkabilmektedir.

Ülkemizde hızlı şarj altyapısı henüz yeterince yaygınlaşmadı. Bu nedenle DC şarj soketlerinde fiyatlar oldukça yüksek. İlerleyen yıllarda daha fazla hızlı şarj ünitesinin hizmete girmesiyle DC şarj maliyetinin de belirgin şekilde azalması beklenmektedir.

Türkiye’de Satılan Elektrikli Otomobillerin Ortalama Tüketim Değerleri

Türkiye’de satılan elektrikli otomobillerin 100 kilometrede şehir içi/şehir dışı karma tüketim değerleri ve evde şarj edilmesi durumunda kilometre maliyetlerine aşağıdaki tablodan göz atabilirsiniz. kWh maliyeti hesaplanırken ev elektriğinin yüksek kademe fiyatı olan 2,14 ₺ baz alınmıştır. (Güncelleme: Haziran 2022 Elektrik Tarifesi)

Araç Modeli	Ort. Tüketim	KM Maliyet
Mercedes EQS	18,4 kWh	0,39 ₺
BMW iX	19,8 kWh	0,42 ₺
Skywell ET5	17,2 kWh	0,36 ₺
Renault ZOE	17,2 kWh	0,36 ₺
Hyundai Kona Elektrik	14,7 kWh	0,31 ₺
Volvo XC40 Recharge	23,8 kWh	0,51 ₺
MG ZS EV	18,6 kWh	0,39 ₺
XEV iEV7s	15 kWh	0,32 ₺
BMW iX3	18,5 kWh	0,39 ₺
Porsche Taycan	28,5 kWh	0,61 ₺
SERES 3	15,8 kWh	0,33 ₺
Mercedes EQA	17,5 kWh	0,37 ₺
Mercedes EQC	20,8 kWh	0,44 ₺

*Şarj sırasında yaşanacak dönüşümler ve şarj ünitesinin verimlilik oranına göre bataryada depolanacak enerjiden düşük bir oran da olsa daha fazla elektrik tüketilmektedir.

**Elektrikli araçların hızlı şarj maliyeti ortalaması, Sharz.net’in 120 kW şarj için 6,61 ₺/kWh tarifesi baz alınarak oluşan ücret ve elektrikli araçlarda ortalama elektrik tüketimi kullanılarak hesaplanmıştır.